Kırşehir Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nden yapılan duyuruda; Meyve Ağaçlarında Budama ve Terbiye Sistemleri Projesi kapsamında Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı ile Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü işbirliğiyle hazırlanan broşürler ile budamanın daha sağlıklı ve verimli bir şekilde gerçekleştirileceği ifade edilerek şu detaylar aktarıldı: ” Ağaçların fizyolojik ömrünü kısaltan ancak ekonomik ömrünü uzatan bir işlem olup, meyvelerin kalitesini artıran, ağaçların çeşitli dönemlerinde generatif ve vegetatif gelişme arasında denge kuran, ağaçta kuvvetli ve çeşitli uygulamalar için uygun bir taç oluşumu sağlayan, ağaçtaki bir zararlanmayı tamir etmek amacıyla ağaçtan bir parçanın kesilmesi, eğme, bükme vb. İşlemlerinin tümüne budama denir. 1Yaz budamasında amaç; meyvelerin daha iyi renklenmelerini sağlamak, ağacın gelişmesini kontrol altına almak, kış aylarında yapılacak budama işlemlerini azaltmak ve hasat işleri ile kültürel işlemlerin etkinliklerini iyileştirmek ve kolaylaştırmaktır. Yaz boyunca meyve ağaçlarında sürgünlerin seyreltilmeleri, uç alma, eğme, bükme, dalların birbiriyle karşılıklı bağlanmaları ve açıların genişletilip daraltılmaları gibi yapılan işlemlerin tümüne yaz budaması denir. Meyve ağaçlarında yaz budaması, ilkbahar gelişme döneminin sonu ile yaz gelişme dönemi içerisinde, sürgünler odunlaşmaya başladıktan sonra yapılır. Genellikle ağaçlar üzerinde şekli bozan, büyümeleri istenmeyen dallar kesilerek çıkartılır ya da eğilip bükülür. Bazı dalların açıları, duruma göre genişletilip daraltılabilir. Yaz budaması, özellikle meyve ağaçlarını şekillendirme yıllarında yapılması gerekli bir işlemdir. Yaz budaması yapılan meyve ağaçlarının dalları kırılmaya karşı mukavemetli olmakta ve düzgün taç oluşumu sağlamaktadır. Çiçek tomurcuğunun erken oluşması ve pişkin olarak kışa girmesi de yaz budamasının faydalarındandır. Değişik meyve tür ve çeşitlerinde, bir meyveye 40 yaprak düşünülmekte, meyve yaprak oranı ancak yaz budaması ile sağlanabilmektedir. Bu oran meyvenin görünümüne, rengine, pazar değerine ve depolama süresine etki etmektedir. Meyve kalitesi üzerine etkili olduğundan, yaz budamasının sofralık kayısı çeşitlerinde yapılması daha önemlidir. Kış Budaması: Kışları ılık geçen yerlerde ağaçlar yapraklarını döküp, kış dinlenmesine girdikleri zaman budama için en uygun dönemdir. Ancak; kışı sert geçen yerlerde, şiddetli donlardan önce budama yapılmamalıdır. Meyve ağaçlarını budamak için en uygun zaman, sonbaharda yaprak dökümü ile ilkbaharda uyanmanın başlaması arasındaki dönemdir. Kayısı ağaçlarında dal kurumaları meydana geldiği zaman bu dallar, ağaçlar yaprak dökmeden önce kesilmelidir. Kış döneminde kurumuş dalların belirlenmesi zor olacağı gibi, hasattan önce de meyve dökümlerine sebep olmaktadır. Meyve türlerinde budama dikim budaması, şekil budaması, ürün budaması ve gençleştirme budaması olmak üzere dört bölüme ayrılmaktadır. 3. Dikim Budaması: Kayısı fidanlarına dikimden önce taç ve kök budaması yapılır. Kayısı bahçesi tesis edilirken bir yaşlı fidanlar tercih edilmelidir. Fidanların, gövde üzerindeki bütün yan dalları dipten çıkarılarak, fidanın tepesi 80-120 cm yükseklikten kesilir. Bahçe tesis edilen alanda don tehlikesi var ise ve soğuk havanın birikmesine imkân veriyorsa fidanın tepe kesimi daha yüksekten yapılmalı, zayıf gelişen anaçlara aşılı fidanlar daha aşağıdan taçlandırılmalıdır. Tepe kesimi, aşı yerinin ters yönündeki bir göz üzerinden göze zarar verilmeden, meyilli bir şekilde yapılmalıdır. Yan dallarda ve gövdede kısaltma yapılmayan fidanlar erken uyanırlar ve henüz kök sistemi çalışmaya başlamayan fidanın bünyesindeki su yapraklar tarafından dışarı atılır ve fidan kurur. Kök budamasında birbirine girmiş, kırılmış ve yaralı kökler çıkarılır, çok uzun kökler kısaltılır. Şekil Budaması: Kayısı ağaçlarının düzgün ve kuvvetli bir taç oluşturması, ağaçlardan düzenli ve kaliteli ürün alınabilmesi için fidanlara dikimden itibaren uygun şeklin verilmesi gerekir. Kayısı ağaçlarına genellikle değişik doruk dallı (modifiye lider), doruk dallı ve goble şekillerinden birisi verilir. Budamaya karşı farklı tepki verdiklerinden budama yapılırken, kayısı çeşitlerinin kurutmalık veya sofralık olması dikkate alınmalıdır. Sofralık çeşitlerde ağaçlar daha küçük taç oluşturur ve kolay budanırlar. Ayrıca iri ve renkli meyve oluşumu için daha sert budama yapılabilir. Kurutmalık çeşitler olumsuz tepki verdiklerinden, sert budamadan kaçınılmalıdır. Ayrıca gençlik kısırlığı dönemini uzatmamak ve erken meyve almak için şekil verme döneminde meyve dalları kesilmemelidir. Modifiye Lider (Değişik Doruk Dallı Şekil): Modifiye lider sistemi, kurak ve bol güneşli bölgelerde uygulanacak bir sistem olup, büyük taç oluşturan kurutmalık çeşitler için en uygun şekil budamasıdır. Dikim budaması yapılarak dikilen fidanlara, o yıl herhangi bir müdahale yapılmaz. İkinci yıl fidan üzerinde tepedeki gözden süren lider dal olmak üzere, toprak seviyesinden 80-120 cm yükseklikten itibaren beş ana dal seçilir. Dallar arasında 15–20 cm mesafe bulunmalı ve bu dalların gövde ile 45–60 derece, kendi aralarında ise eşit açı oluşturmalarına dikkat edilmelidir. Bunların dışında kalan dallar dipten çıkartılır. Yıl içerisinde fazla büyüyen sürgünler 40-50 cm’den itibaren dışa gelen bir göz üzerinden kesilirler. Üçüncü yıl, önceki yıllarda fazla büyüyen sürgünler 40-50 cm’den daha az bir gelişme göstermişse dokunulmaz. Bunlardan daha uzun dallar, uçtan dışa gelen bir göz üzerinden kesilir, seçilen beş ana dal haricindekiler dipten çıkarılırlar. Dördüncü yıl her ana dalda, biri ana diğeri yan dal olmak üzere iki dal seçilir. Ana dalı teşkil edecek dal, bir önceki ana dalın devamını sağlamalı, yardımcı dal ise ana dalda 10-20 cm uzaklıkta bulunmalıdır. Bunların dışında kalan dallar eğilip bükülerek ana ve yan dalların gelişmeleri teşvik edilir.”
Meyve Ağaçlarında Budama ve Terbiye Sistemleri Projesi çerçevesinde Kırşehirli üreticileri de bilgilendirmek amacıyla hazırlanan broşürlere ilişkin daha detaylı bilgiler Kırşehir Tarım ve Orman İl Müdürlüğü resmi internet sayfasından da öğrenilebilecek.
Admin
